Social distancing

दारावरच्या बेलचा कर्कश आवाज ऐकून टॉवरमध्ये बावीसव्या मजल्यावर राहणा-या सुरेखाकाकू दचकल्या.

सगळीकडे लाॅक डाऊन आहे या कोरोनाच्या दहशतीने .आता कोण बर आलं असणार?

आपल्या अवाढव्य वजनाचा भार सावरत घाबरतच दार उघडलं.पहातात तर काय समोर पलिकडच्या सोसायटीत राहणारा राजु उभा.हा असा अचानक कसा?

"काकु,कृपया मला आत येऊ द्या हो!काकांची खुप काळजी वाटते.lock down मुळे हाॅस्पीटल मधूनही कोणी येत नाही ना?तुम्ही एकट्या कसं सावरणार त्यांना?आणि घाबरु नका मी हाॅस्पीटलमधूनच परवानगी काढून आलो आहे काकू ,"असे म्हणत काकुंच्या भरल्या डोळ्यांकडे दुर्लक्ष करत राजु सरळ बाथरुम मध्ये शिरला.

हातपाय स्वच्छ धुवून काकांच्या बेडरुममध्ये पोहचला.परिस्थिती अतिशय केविलवाणी होती.

सहा महिन्यांपुर्वीच काकांना पॅरालेसिसचा अॅटॅक येऊन गेला होता..सध्याचे वातावरण खुपच संवेदनशील असल्याने व मुंबईत जास्त प्रमाणात पसरणारा हा संसर्ग लक्षात घेता हॉस्पीटलमधून नर्स येण बंद झाल होत.राजुला कालच संध्याकाळी घरी आईकडून समजलं.क्षणभर डोक्यात सणक गेली त्याच्या. असु दे असच पाहिजे.

पण देवाजवळ सायंकाळी प्रार्थनेला बसलेल्या आईचे शब्द कानांवर मोरपिसांप्रमाणे तरंगले.,

"धर्माच्याकरता जगात आम्हां रामाने धाडीयले।

ऐसे जाणुनी रामभक्तीकरण्या

ऐश्वर्य हे लाभले।

आता धर्मसख्या तुझ्या पुढतिया नम्रत्वाने असे।

चिंता होत असे मानसी परी हा देह तुझा असे।।"

आणि अस्वस्थ मन रात्रभर झोपू शकले नाही.रात्री गरमागरम आवडत्या वाफाळलेल्या भातपिठल्यावरही त्याची वासना उरली नव्हती.आईला कारण उमजले होते.पण तीने काही न बोलता प्रेमाने त्याच्या खांद्यावर हात ठेवला व विचारले," दुध भात खातोस बाळा?"त्याचे डोळे भरुन आले.या बाईला कोणत्या देवाने घडवली आहे.तिच्या समजुतीसाठी त्याने तिच्या हातुन दोन घास दुधभात खाल्ला.पण विलक्षण जादू होती त्या दोन घासात.क्षणभरात उद्विग्नता शांत झाली.व ठाम निश्चय करुन तो गाढ झोपी गेला.

सकाळी प्रातर्विधी आटोपून नास्टा करुन आईचे आशिर्वाद घेऊन काकांना ज्या हॉस्पीटलमधून नर्स शुश्रुषेसाठी येत होती. त्या डॉक्टरांना जाऊन भेटला.व काकांच्या सेवेसाठी परवानगी लेटर घेऊन बाहेर पडला तो तडक त्यांच्या घरीच.

काकांची बेडरुम वैभवाची साक्ष देत होती.पण घाणीने उभ राहणं मुश्किल झाल होतं.राजुने मास्क अडकवला.सोबत आणलेला अॅप्रन चढवला .हातात ग्लोज चढवून कामाला लागला.

सर्व प्रथम काकांच्या कपाळावर मायेने हात फिरवला.त्यांनी डोळे उघडले.विस्फारलेल्या नजरेने पहातच राहिले.राजुने हातातल्या पाण्याचा ग्लास अलगद त्यांच्या तोंडाला लावला.असहाय्यतेने ते दीनवाणे दिसत होते.राजुने त्यांना अलगद उचलुन वाॅशरुममध्ये नेल तोपर्यंत काकुंनी जडावलेल्या हातांनी त्या महागड्या कॉटवरील बेडसीट बदललं.छान गीझरच्या गरम पाण्याने स्वच्छ आंघोळ घालून अंग कोरड करुन काकुंनी दिलेले पांढरेशुभ्र लेंगा व शर्ट त्याने काकांना घातला. व त्यांना अलगद काॅटवर झोपवले.खुप दिवसांनी मायेचा हात फिरल्याप्रमाणे काकांना पटकन झोप लागली.

नविन रक्त त्यात बलदंड शरीर तरीही तो थोडा दमला होता.तरीही धैर्य शाबुत ठेवून काकांच्या घाणीचे कपडे त्याने बाथरुममध्ये नेले.स्वच्छ करुन घसाघसा घासुन डेटॉल टाकून धुवून काढले गॅलरीत दोरीवर वाळत घातले.परत स्वतः स्वच्छ होऊन काकुंना म्हणाला," काकू, हे social distancing संपेपर्यंत रोज येईन हं! चालेल ना?तुमच्या सोसायटीची परवानगी सुध्दा काढली आहे मी.मी आहे आता.कसलीच काळजी करु नका.हा माझा नंबर काही लागल तर फोन करा.उद्यापासुन थोडी थोडी exerciseही करुन घेतो बघा काकांकडुन."

काकु मात्र आपल्याच तंद्रीत होत्या.त्यांच्या डोळ्यांपुढे दृश्य तरळले.

राजुचे बकोटे धरुन त्याच्या आईसमोर त्याला उभा नाचवत काकुंनी तमाशा चालवला होता.,"बघ तु लक्षात ठेव हा तुझा लेक मोठेपणी नाही मवाली झाला तर माझे नाव बदलून टाकेन.जेव्हा बघाव तेव्हा हुंदडतच असतो.आज पण माझ्या चांगल्या साडीवर याने पाण्याचा फुगा फेकला.काय मेल द्वाड पोरगं जन्माला घातलस.नाही तर माझा सोहम बघ चालला अमेरिकेत.पोराला वळणच लावायला नको.मग बसा कारकुनी करत."

"काकु,अहो चुकलच त्याच.मला माफ करा .मी बघते त्याला"

असे म्हणुन आईने राजुचा हात पकडून घरात आणले.अगतिकतेने दोन चढवून पण दिल्या.नंतर बापाविना लेकराला जवळ घेऊन टिपं गाळत बसली.

तिकडे काकुंच्या तोंडाचा पट्टा चालूच होता.मेली कधी सुटका होते.व टाॅवरमध्ये रहायला जाते असं झालयं.या मेल्यांच्या तावडीतून सुटका!नेहमी मेल्या राजुचं एकच उत्तर असतं, 'कशाला काकु बाहेरच्या देशात जायला हवं.मला आपला आईच्या हातचा गरमागरम वरणभात व साजुक तुप आवडतं.बस झालं तर मग. आपल्या भारतात तर याची काही कमी नाही..'

अशीच सरतासरता अनेक वर्षे सरली.काका काकु टॉवरमध्ये रहायला गेले सुध्दा.सोहमने बक्कळ पैसा कमावला बाहेरच्या देशात. पण मागे फिरायचे नाव नाही.

इकडे राजुही शिक्षण पुर्ण होऊन एका जुनिअर महाविद्यालयात प्राध्यापक म्हणून नोकरीला लागला .आईची नोकरी चालुच होती.रहातं घर त्यांनी दोघांनी मिळून विकत घेतलं. आता तर लग्नही जमवल छानशी मुलगी बघुन आईने.

काकुंनी तर एवढ्या वर्षात संबंधच तोडले होते.आधीच परिस्थितीत जमीन अस्मानाचा फरक.राजुची आई ही जेवढ्यास तेवढे संबंध ठेवुन होती.तसं ही टॉवरमध्ये रहायला गेल्याने तसे दर्शनही होत नव्हते एकमेकांचे.

काकु ,मी निघतो.राजु मोठ्याने म्हणाला.

तसे दचकून काकुंनी त्याच्याकडे पाहिले.अगतिकपणे म्हणाल्या,बस ना रे पोरा!तुम्हांला कसं कळलं हे?काय करु समजत नाही.सोहम तर इकडे येण्याच नावच घेत नाही.त्याच्या बद्दलच्या अतिकाळजीनेच तुझ्या काकांची ही परिस्थिती झाली आहे.पैशाची कमी नाही रे पोरा!पण आज वाईट वाटतं .तुम्हा लेकरांना कायम हिणवत राहिलो.काय वाट्टेल ते बोलले असेल पण कधी उलट नाही बोललास!राग तर तोंडावर स्पष्ट दिसायचा तुझ्या.पण त्या माऊलीचे संस्कार.कधी स्वतःही बोलली नाही.आणि आज असं म्हणुन अगतिकतेने त्या हमसुन हमसुन रडू लागल्या.

रडता रडता आत गेल्या .थांब रे पोरा!म्हणून बाहेर आल्या दोन हजारच्या नोटांच पुडकं पुढे करत म्हणाल्या,हे राहू दे राजा तुला!

राजुचा चेहरा काळवंडला.क्षणात चेह-यावर मिस्कीलता आणत उत्तरला,"काकु,आज ही आम्ही वरणभात व साजुक तुपाची धार हेच जेवण जेवतो.ते तुमच्याकडेच राहू द्या.कदाचित social distancing संपल्यावर गरज लागु शकते.

उद्यापासून रोज दोन वेळा येईन हं काकू.सध्या कॉलेज बंद असल्याने वेळ भरपूर आहे माझ्याकडे हुंदडायला!

विस्फारीत नजरेने काकु तो दिसेनासा होईपर्यंत पहात राहिल्या.व मनोमन कोरोनाचे त्यांनी शतशः आभार मानले डोळ्यांवरची धुंदी खाडकन उतरवल्याबद्दल.

वेळ कोणावरही व कशीही येऊ शकते .त्यांचा चेहरा बघण्यासारखा झाला होता....

मानवतेच्या संबंधातील नाजुक सामाजिक स्पंदने.

लेखिका-सौ.रत्नप्रभा-शैलजा शिरवाडकर.